Askaukalis - centrum handlowe z okresu rzymskiego, położone na szlaku bursztynowym, w okolicach dzisiejszej Kruszy Zamkowej, przy przeprawie przez rzekę Noteć. Zostało oznaczone na mapie geografa Klaudiusza Ptolemeusza, ok. 150 r. n.e. Emporium w Kruszy Zamkowej było bazowym ośrodkiem aglomeracji. Tu znajdowało się też centrum władzy regionu Kujaw, główny ośrodek religijny i ośrodki wyspecjalizowanej wytwórczości działające przez blisko 600 lat, tj. od II w p.n.e. do V w. n.e.

Pierwszym tropem świadczącym o przebiegającym przez Kruszę Zamkową szlaku bursztynowym była srebrna moneta, znaleziona przez rolnika Juliana Patera (na swoim polu) na początku lat 60. XX w. To właśnie owa moneta (denar) dała światło dzienne do badań zainicjonowanych przez archeologów z UAM w Poznaniu.

Ważnym odkryciem odkopanym w wydzielonej cześci osady, podczas badań archeologicznych trwających od lat 70. XX w., były relikty rozległego sanktuarium. To sensacyjne odkrycie zainspirowało władze gminy i w 2014 r. w Kruszy Zamkowej stanęła zrekonstruowana świątynia z II w. p.n.e.

Poza świątynią na terenie obiektu zwanego potocznie "paterówką" znajdują się także tablice zawierające treści merytoryczne i fotografie, przybliżające niejasną historię Askaukalis, ujęte w cztery bloki tematyczne: Askaukalis na mapie Ptolemeusza; Askaukalis - aglomeracja osoadnicza; Krusza Zamkowa - osada centralna; Krusza Zamkowa - sanktuarium.

Dla turystów i gości odwiedzających obiekt przygotowano miejsca parkingowe oraz stylizowane ławeczki. Można siedząc na nich podumać o dziejach naszych praprzodków, a także wysłuchać opowiści i porozmawiać z Krzysztofem Paterem - "Strażnikiem Askaukalis" - kustoszem, który z niezwykłą pasją przybliża interesującą historię tego tajemniczego miejsca.